Khái niệm GDP là gì có lẽ là một trong những điều mà nhiều người ở đây cùng quan tâm. GDP có ảnh hưởng gì tới cuộc sống xã hội hay không, trong bài viết ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau đi hiểu về bản chất của GDP cũng như một số vấn đề liên quan tới khái niệm này.
GDP là gì?
GDP hay còn được viết tắt của từ Gross Domestic Product, từ này khi được dịch ra Tiếng Việt có nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội. Vậy chúng ta sẽ hiểu GDP tức là tổng sản phẩm quốc nội, hiểu đơn giản hơn thì chúng ta hãy tưởng tượng rằng GDP là một cái tên gọi để chỉ tất cả số tiền được quy đổi từ các dịch vụ, sản phẩm do một quốc gia làm nên. Vì đây là tổng sản phẩm quốc nội nên các sản phẩm, dịch vụ đó phải là sản phẩm, dịch vụ có nguồn gốc được sản xuất bởi chính Quốc gia đó. Và chỉ số GDP được dùng với vai trò như là căn cứ đánh giá quốc gia này có sự phát triển kinh tế xã hội ở mức độ nào trong cả một khu vực, một châu lục hoặc trên toàn thế giới.
Bằng cách tìm hiểu về cách tính GDP của một quốc gia thì chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về bản chất của GDP là gì. Như đã nói ở trên thì GDP dùng để chỉ tất cả các thu nhập bằng tiền được tạo ra bởi từ sản phẩm, mặt hàng hay dịch vụ mà vùng lãnh thổ hay một quốc gia nào đó làm ra. Nhưng nó chỉ được áp dụng ở trong một thời gian nhất định. Vì thế, sau khoảng thời gian này người ta sẽ lại tiếp tục tính lại GDP một lần nữa.
Như vậy, mỗi quốc gia, một vùng lãnh thổ sẽ có chỉ số đánh giá về sự phát triển kinh tế xã hội theo từng giai đoạn. Điều này đảm bảo sự chính xác, giúp chúng ta biết được quốc gia đó đang đi lên hay thụt lùi so với giai đoạn trước. Thời gian phổ biến nhất dùng để tính GDP đó chính là khoảng 1 năm. Người ta có nhiều phương pháp để tạo thành công thức tính GDP chính xác nhất.
Nếu tính theo phương pháp chi tiêu thì công thức để tính GDP sẽ như sau: GDP=C+G+I+NX
Trong đó người ta quy định tổng sản phẩm tiêu dùng của một hộ gia đình là C, tổng sản phẩm tiêu dùng của chính chủ là G (khoản khấu hao cộng với các khoản chi tiêu mở rộng quy mô của tư bản), I là hiện vật được viết tắt hay còn gọi là tổng đầu tư, NX là ký hiệu của cán cân thương mại, công thức để tính cán cân thương mại sẽ bằng tổng giá trị xuất khẩu – nhập khẩu.
Còn công thức tính GDP theo phương pháp thu nhập thì lại khác. Ở trong phương pháp tính GDP theo chi tiêu thì người ta sẽ sử dụng tổng số tiền của từng hộ gia đình trong một khu vực, lãnh thổ, một quốc gia đã sử dụng để chi tiêu mua các loại hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ trên thị trường. Còn ở phương pháp tính theo thu nhập GDP sẽ được tính bằng tổng thu nhập thông qua một số yếu tố khác như là lợi nhuận trong kinh doanh, tiền lương, tiền lãi, tiền thuế trong các lĩnh vực cụ thể. Và dưới đây là công thức tính GDP theo phương pháp thu nhập:
GDP=W+R+i+Pr+Ti+De
Trong đó chúng ta hiểu W là tiền lương, R là tiền cho thuê tài sản, tiền lãi được kí hiệu là i, lợi nhuận là Pr, De là tiền thuế khấu hao tài sản cố định.
Với công thức tính GDP như chúng tôi vừa nói ở trên, có thể bạn đã hiểu rõ hơn về bản chất GDP là gì. Còn một khái niệm nữa khiến cho nhiều người có sự nhầm lẫn đó chính là giữa GDP và GDP bình quân đầu người, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm sự khác biệt giữa hai khái niệm này.
Sự khác biệt giữa GDP và GDP bình quân đầu người
Chắc chắn rằng, trong số chúng ta ở đây có không ít người đang nhầm lẫn giữa khái niệm GDP và GDP bình quân đầu người. Chúng ta sẽ cho rằng đây là hai khái niệm giống nhau, nhưng thực tế đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Như phần đầu tiên chúng ta đã nói thì GDP là tổng sản phẩm quốc nội được tính bởi các dịch vụ, sản phẩm của một khu vực lãnh thổ, một quốc gia. Còn GDP bình quân đầu người thì sẽ được tính là tổng số sản phẩm được tính bằng tiền, chia cho tổng số dân.
Hiểu một cách đơn giản hơn đó chính là chúng ta lấy tổng GDP quốc nội chia cho số dân trong quốc gia đó sẽ thành chỉ số của GDP bình quân đầu người. Chúng ta không được nhầm lẫn giữa hai khái niệm này bởi vì chúng có sự khác biệt hoàn toàn và có sự chênh lệch rất lớn.
Vai trò của chỉ số GDP là rất quan trọng nó được sử dụng làm căn cứ để đánh giá sự phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia, tốc độ phát triển đang theo là tích cực hay tiêu cực trong tất cả mọi lĩnh vực, ngành nghề. Còn đối với các nhà kinh tế học hoặc những chuyên gia thì người ta sẽ dựa vào GDP để nghiên cứu sự biến động của các dịch vụ, sản phẩm quốc nội thay đổi theo thời gian như thế nào.
Còn chỉ số của GDP bình quân đầu người thì lại có vai trò khác. Nó được sử dụng để đánh giá phân hóa mức độ giàu, nghèo của từng tầng lớp trong xã hội. Cũng dựa vào đó mà các nhà hoạch định chiến lược, chính phủ hay các nhà lãnh đạo sẽ đưa ra nhiều giải pháp để khắc phục, cải thiện tình trạng phân biệt giai cấp, tầng lớp. Nâng cao đời sống cho nhân dân, đưa ra các chính sách xóa đói giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa mọi người. Tất cả cách việc làm đó với mong muốn nâng cho thu nhập bình quân đầu người ở mức độ trung bình.
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số GDP Chính vì thế mà GDP sẽ thường được tính lại sau mỗi năm. Và dựa vào điều đó để làm căn cứ so sánh, đánh giá của các chuyên gia, các nhà chiến lược. Khi bạn đã hiểu GDP là gì và nắm bắt được công thức để tính GDP thì bạn sẽ biết được những yếu tố nào ảnh hưởng trực tiếp tới chỉ số này.
Đầu tiên là dân số, dân số không chỉ là nguồn lực lượng lao động dồi dào mà còn là nguồn tiêu thụ các sản phẩm, dịch vụ mà chúng ta tạo ra. Chính vì thế chỉ số GDP bị chi phối rất mạnh mẽ bởi vì số lượng dân của mỗi quốc gia của mỗi khu vực.
Vốn đầu tư là yếu tố cần có để hoạt động sản xuất sản phẩm, dịch vụ hàng hóa diễn ra. Cung ứng cho thị trường đầy đủ mọi nhu cầu mà họ cần. Vốn đầu tư có thể là vốn từ chính phủ, do tư nhân hoặc vốn đầu tư từ nước ngoài. Vốn đầu tư bao gồm cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, các phương tiện để sản xuất. Đất nước nào có vốn đầu tư mạnh mẽ thì chỉ số GDP cũng thường cao hơn rất nhiều. Do đó mà bất cứ quốc gia nào cũng nỗ lực bằng mọi cách để kêu gọi vốn đều thư phục vụ cho hoạt động sản xuất hàng hóa.
Như vậy, chúng ta đã cùng nhau đi tìm hiểu khái niệm GDP là gì cũng như phân biệt được sự khác nhau giữa GDP và GDP bình quân đầu người. Sau bài viết này có thể bạn đã hiểu rõ hơn về những những khái niệm như vậy và nhận thấy được vai trò, trách nhiệm của bản thân mình đối với sự nghiệp thúc đẩy chỉ số GDP đất nước lên cao.